Sorphirða boðin út

Nú loga allar símalínur hjá Útvarpi sögu vegna hugmynda borgarstjórnar um að bjóða út sorphirðu.
Allir mæra opinbera sorphirðu Reykvíkinga núna en geta því miður ekki rætt um kostnaðinn.   Nú er það hugmyndin með  útboði að lækka kostnaðinn.   Það er jú staðreynd að peningum sem varið er í sorphirðu verðu ekki varið í annað.   Ég læt mig ekki dreyma um að útsvarið eða fasteignagjöldin lækki, það virðist vera náttúrulögmál að opinberir skattar hækki.   Ef við getum eytt minni peningum í sorphirðu þá getum við eytt meiri peningum í annað eins og biðlaun borgarstjóra eða borgafulltrúalaun, kannski eitthvað pínulítið til barna og gamalmenna. 

 Það sem skiptir mestu máli þegar stór og sérhæfð verk eru boðin út,  er að skipta því upp í nokkur misstór verkefni, eins og t.d. misstóra borgarhluta, þannig að sá lægsti fengi t.d. 75% en sá næst lægsti fengi 25%.  Ef verkið væri mjög stórt eins og sorphirða allra borgarinnar þá þarf jafnvel að skipta þessu upp í fleiri flokka eins og t.d.  60%,   30% og 10%.    Það má gagnrýna það að láta þann sem er lægstur fái ekki allt verkið, og þannig spara aukakostað af hinum verktökunum.   Sá sem er lægstur myndi einnig beita þeim rökum að hann gæti verð enn lægri ef hann hefði fengið allt verkið.    Vandinn er bara sá,  verkið er mjög sérhæft, það er t.d. mjög hæpið að hægt sé að nýta tæki og tól við sorphirðu við önnur verk.   Um leið og sá sem er lægstur er kominn inn, þá er hann kominn með verulegt forskot við næstu útboð og erfitt fyrir nýja að komast inn, og þar með er ávinningurinn af samkeppni fokinn út í veður og vind.   Með því að hafa minni verktaka með, þá eiga þeir auðveldara með að bæta við sig verki við næstu útboð og einnig fyrir nýja að komast inn í minnsta hlutann.   Sá verktaki sem fengi minni hluta en síðast, þarf þá heldur ekki að afskrifa öll sín tæki og tól, því hann fengi notað elstu tækin í varahluti eða nýtt þau með örðum hætti í rekstrinum.  Rök stærsta verktakans um hagkvæmni stærðarinnar sem hann telur sig fara á mis við, halda ekki þegar verk eru orðin mjög stór og ekki er möguleiki á  samnýtingu tækja og tóla.    Þannig verður samkeppnin virk við hvert útboð.    Reynslan af sameiningu fyrirtækja er oftast minni samkeppni en ekki að verð þeirra lækka heldur öfugt.   Sennilega er verð á flugmiðum og fragt milli landa besta dæmi þess að sameining styrkir hluthafa á kostað neytenda

Mig minnir að skyggniefni ríkisspítalanna (ríkisinnkaup) (notað við röntgenmyndatökur) hafi verið boðið út, við útboðið lækkaði kostnaður verulega, en svo eftir nokkur ár, þá var ástandið verra en í upphafi.